වර්ෂ 1831! වාර්තාගත ඉතිහාසයේ ඉතාමත් පුදුම සහගත, අමුතුම සිදුවීමක් ලෝකවාසීන්ට දැක බලා ගැනීමට අවස්ථාව උදා වූ වසර එයයි. ආසියාව, යුරෝපය සහ උතුරු ඇමරිකාව පුරා විසිරී සිටි මිනිසුන් ඉහළ අහස දෙස බලන විට දුටුවේ විශ්වාස කිරීමට පවා අපහසු දසුනක්.
විශ්වාස කරන්න, සූර්යයා (Sun) නිල් පැහැයට හැරී තිබුණා. දහවල් කාලයේ පමණක් නොවෙයි, රාත්රියද ඊට දෙවැනි වූයේ නැහැ. චන්ද්රයා බිය උපදවන වයලට් (Violet) පාටින් බැබළුණා. එදා රාත්රී අහස සහ මුළු පරිසරයම දිස් වූයේ හරියට මෙලොවට අයිති නැති, අද්භූත ලෝකයක් වගේ.
ඇත්තටම මොකද වුණේ?
මේ සඳහා ප්රධානම හේතුව වුණේ ප්රචණ්ඩ ගිනිකඳු පිපිරීමක් (Volcanic Eruption). 1831 වර්ෂයේ අගෝස්තු මස පිලිපීනයේ පිහිටි "Mount Babuyan Claro" නම් ගිනිකන්ද මහා බලයකින් පුපුරා ගියා.
මෙම මහා පිපුරුම මගින් අපරිවර්තීගෝලයට (Stratosphere) විශාල ලෙස ඉතා සියුම් ගිනිකඳු අළු සහ "aerosols" නිදහස් කළා. Aerosols යනු පියවි ඇසට නොපෙනෙන ඉතා කුඩා ඝන හෝ ද්රවමය අංශුයි.
ඉතින්, එම ඉතා සියුම් අංශු මගින් සූර්යාලෝකයේ රතු ආලෝකය විසුරුවා හැරීමට (Scattering) කටයුතු කළා. සාමාන්යයෙන් දුහුවිලි වැනි දේ නිසා ඉර බැස යන විට රක්ත වර්ණයක් (Reddish Color) ඇති වුවත්, මෙහිදී සිදුවුණේ ඊට ප්රතිවිරුද්ධ දෙයක්. සූර්යාලෝකයේ රතු තරංග ආයාමයන් (Red Wavelengths) අවහිර වී, ඒ හරහා ගමන් කරන්නට ඉඩ ලබා දුන්නේ නිල් සහ කොළ ආලෝකයට පමණයි.
එහි අවසාන ප්රතිඵලය නම් ලෝකයම කම්පනයට පත්කිරීමට සමත් වූ නිල් සූර්යයෙක් (Blue Sun) සහ දම් චන්ද්රයෙක් (Violet Moon) දැක ගැනීමට ලැබීමයි.
Climate Change සහ ගොවීන්ගේ ගැටලු
මෙම ගිනිකඳු පිපිරීමේ එකම බලපෑම අමුතු අහසක් පමණක් නොවෙයි. ගිනිකඳු අළු වලාකුළු මුළු ලෝකය පුරාම පැතිරෙමින් සූර්යාලෝකය ඩිම් (Dim) කරමින් මුළු පෘථිවියම මාස ගණනක් පුරාවට සිසිල් කිරීමට (Cool Down) හේතු වුණා.
ලොව පුරා ගොවීන්ට මෙම අසාමාන්ය කාලගුණ තත්වය හමුවේ වගා හානි (Crop Damage) වලට මුහුණ දෙන්නට සිදු වුණා. 1830 ගණන්වල ජීවත් වූ ජනයාට මෙය හරියට දැනුණේ ලෝක විනාශයක් (Apocalypse) හඟවමින් එවනු ලැබූ අනතුරු ඇඟවීමක් ලෙසයි.
එය හුදකලා සිදුවීමක් නොවේ!
මතක තබාගන්න, මෙය එක් තනි හුදකලා සිදුවීමක් (Isolated Incident) පමණක් නොවෙයි. 1883 වර්ෂයේ සිදුවූ සුප්රසිද්ධ Krakatoa ගිනිකඳු පිපිරීමද සූර්යයා නිල් සහ කොළ පැහැයන්ට හරවා තිබෙනවා.
එසේ වුවත්, 1831 වර්ෂයේ සිදුවීම නම් වාර්තාගත ඉතිහාසයේ සිදුවූ පැරණිතම, විශාලතම සහ වඩාත්ම අභිරහස් (Mysterious) ගෝලීය සංසිද්ධියක් ලෙසයි සැලකෙන්නේ.
හිතන්න ඔබ එක්තරා උදෑසනක ශ්රී ලංකාවේ ගම්මානයකින් අවදි වෙනවා කියා. ජනේලයෙන් එළිය බලන විට ඔබට දකින්නට ලැබෙන්නේ නිල් පාටකින් බබළන ඉරක්. 1831 වර්ෂයේ ජීවත් වූ මිනිසුන්ට නම් මෙය ඔවුන් සැබෑවටම මුහුණ දුන් යථාර්ථයක් (Reality).
ඉතින්, සූර්යයා නිල් පැහැයට හැරීම අප ග්රහලෝකය මහා පුදුමයන්ගෙන් සමන්විත බව අපිට නැවත වරක් මතක්කර සිටිනවා (Remind Us).
